Arbocatalogi

De Arbowet biedt werkgevers en werknemers veel ruimte om zelf invulling te geven aan gezond en veilig werken. In de wet staan slechts normen beschreven. Hoe deze normen moeten worden nageleefd, wordt aan de bedrijven zelf overgelaten. Deze maatregelen kunnen worden vastgelegd in een arbocatalogus.

Wat is een arbocatalogus?

In een arbocatalogus beschrijven werkgevers en werknemers op eigen initiatief hoe ze zullen voldoen aan doelvoorschriften van de overheid voor gezond en veilig werken. Een doelvoorschrift is een norm in de wet waaraan bedrijven zich moeten houden. Bijvoorbeeld het maximale geluidsniveau.

De catalogus beschrijft technieken en manieren, goede praktijken, normen en praktische handleidingen voor veilig en gezond werken. Een arbocatalogus kan op branche- of bedrijfsniveau gemaakt worden. Op het Arboportaal is een overzicht met goedgetoetste arbocatalogi* te vinden.

Toetsing arbocatalogus

De overheid gaat ervan uit dat werkgevers en werknemers heel goed in staat zijn om een professionele arbocatalogus op te stellen. Daarom worden de catalogi niet uitgebreid getoetst door de Inspectie SZW, maar marginaal. Er wordt bekeken of de totstandkoming goed verlopen is en of de catalogus adequaat is. Samengevat wordt het volgende getoetst:

  • Is beschreven voor welk werkgebied (branche/bedrijfssector of landelijk) de catalogus bedoeld is?
  • Vertegenwoordigen de opstellers de werkgevers en werknemers op wie de arbocatalogus van toepassing is?
  • Is de catalogus beschikbaar voor werkgevers en werknemers?
  • Wordt bij navolging van de catalogus voldaan aan de doelvoorschriften? Dit punt wordt getoetst met een zogenaamde quickscan: is de catalogus begrijpelijk, logisch en niet in strijd met de wet?

Werkgevers en werknemers zijn zelf verantwoordelijk voor de inhoud en verspreiding van een arbocatalogus.

Controle Inspectie SZW

De Inspectie SZW controleert bedrijven op naleving van de wet- en regelgeving en houdt daarbij rekening met oplossingen uit de arbocatalogus. Bedrijven die een arbocatalogus gebruiken worden niet minder vaak of anders gecontroleerd dan andere bedrijven, maar inspecteurs zijn bekend met oplossingen die in een positief getoetste arbocatalogus zijn beschreven. Als bedrijven deze oplossingen op de goede manier gebruiken voor een mogelijk gevaarlijke situatie,  accepteert de inspecteur dat als voldoende. Bij overtredingen van de Arbowet treedt de inspectie altijd op.

Niet verplicht, wel gewenst

Strikt genomen komt de term arbocatalogus niet voor in de Arbowet. In de zogeheten Memorie van Toelichting van de Arbowet staat wel dat de arbocatalogus een hulpmiddel kan zijn voor het voldoen aan de doelvoorschriften. De arbocatalogus wordt gezien als een erkend, breed gedragen en door de sociale partners zelf uitgeschreven recept voor gezonde en veilige arbeidsomstandigheden. Wie met een door de Inspectie SZW goedgekeurde arbocatalogus werkt, weet dat hij goed zit en voldoet aan de wettelijke normen en doelvoorschriften voor die onderdelen die in de arbocatalogus staan.

*Let wel: vermelding van een catalogus op het Arboportaal betekent niet automatisch dat de gehele catalogus positief getoetst is. Het is mogelijk dat bepaalde onderdelen (nog) niet positief  getoetst zijn. Voor welke doelvoorschriften uit de arboregelgeving de Inspectie SZW de catalogus zal gebruiken als referentiekader bij haar inspecties, is vermeld in de Beleidsregel arbocatalogi 2010).

Instrumenten voor de ontwikkeling van een arbocatalogus

De Stichting van de Arbeid heeft instrumenten laten ontwikkelen die kunnen helpen bij het opstellen, implementeren, uitbreiden of up-to-date houden van een arbocatalogus. Er zijn handreikingen opgesteld die handvatten bieden om bepaalde arborisico’s in een arbocatalogus op te nemen, er is een website ontwikkeld die helpt bij het opstellen van een arbocatalogus en er zijn verschillende publicaties vervaardigd met informatie over het opstellen en gebruiken van een arbocatalogus. Lees meer over de instrumenten van de Stichting van de Arbeid.

In Nederland bestaan er 160 verschillende Arbo catalogi. Hieronder treft u het totaaloverzicht aan.